همه چیز درباره گواهینامه اسکرام مستر حرفه‌ای

در حال حاضر بسیاری از صنایع و شرکت‌های مختلف از رویکرد اسکرام که یکی از چارچوب‌های پرکاربرد مدیریت پروژه چابک/اجایل محسوب می‌شود، استفاده می‌کنند و به دنبال مربی اسکرام یا اسکرام مستر حرفه‌ای هستند تا بتواند با پیاده‌سازی این مدل، علاوه بر کاهش هزینه‌ها و زمان، باعث نوآوری، تغییر و بهبود عملیات سازمانی شود.

اسکرام مستر یا مربی اسکرام حرفه‌ای به فردی متخصص گفته می‌شود که با استفاده از روش‌های مختلف مدیریت پروژه، افراد تیم را در تمام فرایند‌های انجام پروژه رهبری و هدایت می‌کند و وظیفه دارد با تسهیل راه‌های ارتباطی و همکاری بین مدیر پروژه و اعضای تیم، تولید یک خروجی موفق یا محصولی باکیفیت را تضمین کند.

برای رسیدن به جایگاه اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای لازم است افراد دوره‌های آموزشی این شغل را بگذرانند و با شرکت در آزمون مربوطه، موفق به دریافت گواهینامه بین‌المللی اسکرام مستر حرفه‌ای شوند. بر این اساس، اگر شما هم تمایل دارید، به عنوان یک مربی اسکرام حرفه‌ای نظارت و مدیریت بر روی پروژه‌های مختلف در یک سازمان یا شرکت خاص را برعهده بگیرید، یا اینکه می‌خواهید در آزمون بین‌المللی PSM شرکت کنید و نیاز به کسب اطلاعات بیشتری درباره آن دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب از فرتیک با ما همراه باشید تا شما بگوییم گواهینامه و آزمون اسکرام مستر حرفه‌ای چیست؟

اسکرام مستر یا مربی اسکرام کیست؟

در یک پروژه فردی که با هر کدام از اعضای تیم همکاری می‌کند و به راهنمایی و مربیگری تیم می‌پردازد، اسکرام مستر یا مربی اسکرام (Scrum Master) نام دارد. از آنجایی که اسکرام مجموعه‌ای از اصول و روش‌های کاربردی است که باید در پروژه‌ها رعایت شوند، اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای باید بتواند با استفاده از تکنیک‌های مدیریت پروژه، یک تیم را در طول پروژه اجایل مدیریت و رهبری کند و همچنین مطمئن شود که در پروژه‌ها تمام چارچوب‌های اسکرام دنبال می‌شود.

در واقع فردی که در موقعیت شغلی اسکرام مستر قرار می‌گیرد، اگرچه در روند انجام کار‌ها در پروژه دخالت نمی‌کند، اما به صورت مستقیم بر نحوه انجام کار‌ها توسط اعضای تیم پروژه نظارت دارد و تجربیات خود را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. با وجود اینکه در مدیریت پروژه‌های چابک/اجایل، تیم پروژه می‌تواند فرایند‌ها و ابزار‌ها را مدیریت کند، اما نیاز به وجود اسکرام مستر در بسیاری از تیم‌ها احساس می‌شود تا آن‌ها بتوانند تحت نظارت و مدیریت او مسئولیت‌های خود را در پروژه انجام دهند و در روند کار تیمی به او تکیه کنند؛ چراکه در مراحل گوناگون انجام کار‌ها، زمان زیادی طول می‌کشد تا وظایف و مسئولیت‌ها تقسیم‌بندی شده و افراد درگیر با وظایف خود آشنا شوند.

اسکرام مستر برای توسعه پروژه‌های پیچیده و بزرگ که معمولاً در حوزه توسعه نرم‌افزار هستند، می‌تواند یک چارچوب چابک مناسب را ارائه دهد. در روش مدیریتی پروژه بر اساس مدل اجایل از چرخه‌های توسعه کوتاه به نام اسپرینت استفاده می‌شود که بهبود مستمر محصولات و خدمات را به وجود می‌آورد. برای مدیریت پروژه‌های چابک رویکرد‌های مختلفی وجود دارد که در میان آن‌ها اسکرام یک گزینه مناسب و کاربردی برای بیشتر پروژه‌ها به شمار می‌آید. اسکرام روشی مشارکتی است و نیاز به فرایند‌های کارآمد دارد که نتایج فرایند‌ها بستگی به تخصص اسکرام مستر خواهد داشت.

اسکرام مستر‌ها در واقع رهبران پروژه هستند که از آن پشتیبانی می‌کنند و با راهنمایی تیم و مالک محصول، مطمئن می‌شوند که اعضای تیم از تمام روش‌ها پیروی می‌کنند. اسکرام مستر به عنوان فردی متخصص علاوه بر اینکه به تمام جنبه‌های فرایند توسعه محصول نظارت دارد، با استفاده از روش‌های زیر به افراد، تیم پروژه، مالک محصول و در نهایت به کسب و کار‌ها کمک می‌کند:

• اسکرام مستر در سطح تیم وظایفی نظیر پشتیبانی، تسهیلات، راهنمایی و مربیگری را انجام می‌دهد و تلاش می‌کند تمام موانعی که ممکن است تیم‌ها در مسیر انجام پروژه با آن مواجه شوند را هموار می‌سازد.
• اسکرام مستر در سطح فردی علاوه بر پشتیبانی از تلاش‌های فردی افراد درگیر در پروژه، کار رسیدگی به تمام مشکلات به وجود آمده را انجام می‌دهد و برای اینکه اعضای تیم تمرکز بیشتری بر روی مسئولیت‌ها و وظایفشان داشته باشند، موانع را از سر راه آن‌ها برمی‌دارد.
• اسکرام مستر در سطح مالک محصول باعث آسان‌تر شدن برنامه‌ریزی‌ها می‌شود و به مالکان محصول کمک می‌کند تا روش‌ها و فنون اسکرام را بشناسند و آن‌ها را در طول پروژه رعایت کرده و به کار ببرند.
• اسکرام مستر در سطح کسب و کار‌ها نیز یک محیط توسعه امن، خلاق، حمایتی و پربازده را فراهم می‌کند و همکاری‌های چند جهته را ممکن می‌سازد.

مهم‌ترین ویژگی‌های اسکرام مستر حرفه‌ای چیست؟

در خصوص ویژگی‌های مهم و بارز یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

اثرگذار بودن

در پروژه‌های مختلف معمولاً اعضای تیم برای دستیابی به نقاط عطف و محصولات قابل تحویل با یکدیگر همکاری دارند و در این میان اسکرام مستر وظیفه رهبری آن‌ها را برعهده دارد. در سطح سازمانی یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای همواره تلاش می‌کند تا با انگیزه دادن به گروه‌های مختلف و ذی‌نفعان، پتانسیل افراد درگیر در پروژه را به حداکثر برساند.

در واقع اسکرام مستر‌ها در نقش رهبری تیم باید بتوانند شکاف بین ایده‌های پروژه و اقدامات لازم برای تکمیل آن را برطرف کنند و از مهارت‌های سازمانی و رهبری قدرتمند برخوردار باشند که این نتیجه داشتن ویژگی اثرگذار بودن در آن‌ها است.

داشتن روحیه مشارکتی

اسکرام مستر بین مالک محصول و تیم پروژه به عنوان یک رابط اصلی محسوب می‌شود. اگرچه مالک محصول وظیفه هدایت ابتکار عمل را در پروژه برعهده دارد، اما اسکرام مستر باعث تقویت روحیه در اعضای تیم می‌شود و این همکاری اثربخش میان اسکرام مستر و مالک محصول در نهایت می‌تواند باعث تولید محصولات و خدمات قابل استفاده شود و الزامات سازمانی را برآورده کند؛ بنابراین یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای با داشتن روحیه مشارکتی و ارائه محصولات مورد نظر مالک کسب و کار به روشی خلاقانه، می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری در یک سازمان شود.

ناظر بودن

اسکرام مستر نقش تسهیل کنندگی در پروژه را برعهده دارد و عضوی از تیم محسوب می‌شود، بنابراین نمی‌توان او را به عنوان مدیر پروژه در نظر گرفت. یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای باید بتواند شنونده خوبی باشد و به چالش‌هایی که ممکن است در هر مرحله از پروژه اعضای تیم با آن‌ها روبرو شوند، توجه کند. او باید مراقب باشد و با در نظر گرفتن فعالیت‌های روزانه اعضای تیم، به درک درستی از نقش‌ها و مسئولیت‌های افراد در جلسات اسپرینت برسد.

داشتن آگاهی

علاوه بر رسیدگی و برطرف کردن مشکلاتی که ممکن است در پروژه به وجود آید، یک اسکرام مستر موفق باید با جدیت تمام بتواند مانع از وقوع مشکلات احتمالی در پروژه شود که این امر نیاز به برخورداری از دانش و آگاهی کلی درباره فرایند‌های پروژه و محصولات قابل ارائه دارد. تجربیات اسکرام مستر می‌تواند اعضای تیم را قادر سازد تا از موانع و مشکلات جلوگیری کنند؛ بنابراین لازم است اسکرام مستر‌ها درباره الگو‌های کاری مختلف و روش‌های گوناگون مدیریت پروژه چابک نظیر کانبان، XP و … از دانش و آگاهی کافی برخوردار باشند.

اسکرام مستر حرفه‌ای چه وظایف و مسئولیت‌هایی برعهده دارد؟

یک اسکرام مستر موفق می‌تواند در حوزه‌های مختلف فعالیت کند و با توجه به محیط کاری مورد نظر ممکن است وظایف و مسئولیت‌های مختلفی را برعهده داشته باشد و به عنوان مدیر پروژه، مربی یا تسهیل‌کننده کار‌ها به ایفای نقش بپردازد. اما به صورت کلی وظایف و مسئولیت‌های یک اسکرام مستر حرفه‌ای شامل موارد زیر می‌شود:

اسکرام مستر موفق اصول و روش‌های اسکرام را آموزش می‌دهد

یک اسکرام مستر موفق با روش‌ها و فرایند‌های مربوط به چارچوب اسکرام آشنا بوده و به آن‌ها تسلط کامل دارد. او به خوبی می‌داند که چگونه قواعد اصلی Scrum را در پروژه دنبال کند و آن‌ها را اجرا و پیاده‌سازی نماید. علاوه بر این، اسکرام مستر‌ها هر زمان که عضو جدیدی وارد تیم می‌شود، او را راهنمایی می‌کنند تا در جریان کار‌های پروژه قرار گیرد و بتواند وظایف خود را انجام دهد. همچنین اسکرام مستر بررسی می‌کند که آیا وظایف و مسئولیت‌های انجام شده به وسیله اعضای تیم با اصول، ارزش‌ها و روش‌های اسکرام مطابقت دارند یا خیر؟

گاهی اوقات شرایطی پیش می‌آید که تعداد خطا‌ها و باگ‌ها در پروژه زیاد می‌شود و مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد، در این وضعیت اسکرام مستر وظیفه دارد، برای حل مشکلات رخ داده، با اعضای تیم روحیه بدهد، دید خود را دوباره روی پروژه متمرکز کند و ایده‌های جدیدی را به اعضای تیم مطرح نمایند تا آن‌ها بتوانند خطا‌ها را برطرف کنند. از این طریق اسکرام مستر می‌تواند ارزش کسب و کار را به حداکثر برساند و باعث افزایش آن شود؛ چراکه یک اسکرام مستر موفق همواره در حال بهبود تیم است.

اسکرام مستر موفق به خوبی می‌تواند موانع را برطرف کند

اسکرام مستر فردی است که اجازه نمی‌دهد تمرکز تیم به دلیل شرایط و موانع نامناسب از بین برود و اعضای تیم دست از تلاش بردارند. او قادر است چیز‌هایی را که مانع عملکرد درست اعضای تیم می‌شود، از بین ببرد و مشکلات را حل کند، به خصوص زمانی که اعضای تیم درمانده هستند و نمی‌دانند چگونه باید مشکلات پیش آمده را حل کنند. اسکرام مستر می‌تواند حجم کار را برای سهولت اعضای تیم پروژه، حل اختلافات داخلی، توزیع مجدد و اختلاف به دلیل حفظ پیشرفت بین اعضای تیم تقسیم کند.

اسکرام مستر موفق نقش یک رهبر خدمتگزار را بازی می‌کند

اسکرام مستر فردی است که می‌تواند به عنوان یک رهبر خدمتگزار در پروژه ایفای نقش کند، به این دلیل که قرار است به جای اعمال قدرت بر تیم، او باعث افزایش و تقویت کار گروهی شود. در واقع اسکرام مستر‌ها با ایفای درست نقش‌ها و وظایف خود، مثل یک رهبر، خدمات خود را به اعضای تیم ارائه می‌دهند، بنابراین وجود ویژگی‌هایی نظیر مهارت گوش دادن، همدلی، مذاکره، فروتنی و تشویق دیگران در یک اسکرام مستر امری مهم و ضروری است

اسکرام مستر موفق رویداد‌های متعدد را میزبانی می‌کند

اسکرام مستر وظیفه میزبانی از رویداد‌های متعدد را برعهده دارد و از این طریق به افزایش عملکرد سازمان کمک می‌کند. رویداد‌هایی که اسکرام مستر میزبان آن‌ها است شامل جلسات، بررسی‌ها و … می‌شود. به عنوان مثال:

میزبانی جلسه Sprint Retrospective

این جلسه برای مرور کار‌های انجام شده و به دست آوردن بازخورد از تیم برگزار می‌شود. یک اسکرام مستر در جلسه Sprint Retrospective زمینه‌های بهبود را که اعضای تیم پیشنهاد می‌کنند، یادداشت می‌کند. در واقع ایده این است که دیدگاه‌های متفاوتی از کل تیم دریافت شود.

میزبانی جلسه Sprint Review

اسکرام مستر در جلسه بازبینی پروژه هم شرکت می‌کند که در آن ذی‌نفعان نظرات خود را ارائه می‌دهند و بازخورد خود را به اشتراک می‌گذارند، در جلسه Sprint Review که تیم درباره آن تأمل می‌کند و ایده‌های جدید ایجاد می‌کند، استفاده می‌شود.

اسکرام مستر موفق اعضای تیم را راهنمایی می‌کند

اسکرام مستر راهنما و مربی تیم توسعه دهند پروژه و صاحبان محصول است و بین این دو ارتباط برقرار می‌کند و به صاحبان محصول اجازه می‌دهد تا میزان مشخصی از محصول را کنترل کنند. بعد از کار طولانی مدت با تیم، اسکرام مستر نقاط ضعف و قوت تیم را متوجه می‌شود و بر روی آن‌ها تمرکز می‌کند تا بهترین عملکرد را پیاده‌سازی نماید؛ بنابراین اسکرام مستر با راهنمایی اعضای تیم باعث افزایش بازدهی و یادگیری مطالب جدید توسط آن‌ها می‌شود.

نیاز‌های شغلی اسکرام مستر حرفه‌ای چیست؟

برای اینکه بتوانید در جایگاه اسکرام مستر حرفه‌ای در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف مشغول به فعالیت شوید، لازم است این نیاز‌های شغلی و کاری را در نظر بگیرید:

داشتن مدرک PSM

یکی از راهکار‌های عالی و فوق‌العاده برای افزایش اعتبار دانش شما و جذب توجه کارفرما در حوزه مدیریت پروژه و شغل اسکرام مستر این است که بتوانید مدرک اختصاصی این فریم‌ورک را دریافت کنید. در میان انواع گزینه‌های عالی در حوزه اسکرام، مدرک PSM یا اسکرام مستر حرفه‌ای (Professional Scrum Master) مدرکی بسیار معتبر و باارزش است. هم‌زمان با آماده شدن برای شرکت در امتحان و مدرک PSM شما می‌توانید مهارت‌های عملی مورد نیاز را فرا بگیرید یا مهارت‌های فعلی خود را تقویت کنید تا به یک اسکرام مستر موفق تبدیل شوید.

دارا بودن مهارت‌های ویژه در حوزه اسکرام

یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای، معمولاً دارای مجموعه مهارت‌های خاص و مرتبط با محیط کاری مورد نظر است، فرقی نمی‌کند که شما به تازگی فعالیت خود را در حوزه اسکرام شروع کرده‌اید یا اینکه در جایگاه شغلی اسکرام مستر از تجربه کاری زیادی برخوردار هستید؛ در هر صورت ایجاد و تقویت مهارت‌های مورد نیاز برای اسکرام مستر می‌تواند توانایی شما را برای رهبری و مدیریت تیم پروژه مورد نظرتان افزایش دهد و باعث موفقیت بیشتر شما شود.

برخی از مهم‌ترین مهارت‌های اسکرام مستر که لازم است شما آن‌ها را فرا بگیرید، به صورت زیر است:

• مهارت سازگاری که با استفاده از آن می‌توانید خود را بر اساس شرایط موجود تغییر دهید و بهترین نتیجه و خروجی ممکن را به دست‌آورید.
• مهارت حل اختلاف که با استفاده آن می‌توانید اختلافات موجود در پروژه را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید.
• مهارت ارتباطی که با استفاده از آن می‌توانید با اعضای تیم و ذی‌نفعان ارتباط مؤثرتری برقرار کنید.
• مهارت انگیزشی که با استفاده از آن‌ها می‌توانید با روحیه دادن به افراد تیم، میزان بهره‌وری و عملکرد آن‌ها را افزایش دهید.
• مهارت سازمان‌دهی که با استفاده از آن می‌توانید منابع گوناگون، جلسات مختلف، فعالیت‌های چندگانه و اولویت‌های گوناگون را به روشی مناسب و کاربردی رهبری و مدیریت کنید.

علاوه بر داشتن مهارت‌های فوق، برای اینکه یک اسکرام مستر حرفه‌ای شوید، باید بتوانید انواع مهارت‌های سخت مرتبط با مدیریت چابک یا اجایل و همچنین مهارت‌های مرتبط با توسعه نرم‌افزار را هم فرا بگیرید و بر آن‌ها مسلط شوید، در نتیجه:

• با استفاده از مدیریت پروژه چابک شما می‌توانید تضمین کنید که تیم‌های تحت نظارت و مدیریت شما، برای به پایان رسیدن هر مرحله از پروژه و ارائه محصولات مختلف به مشتریان در هر بخش، فرایند مشخصی را دنبال می‌کنند.
• هنگام فعالیت در حوزه پروژه‌های نرم‌افزاری و محصولات مشابه آن، داشتن مهارت‌های مدیریتی و توسعه نرم‌افزار امری ضروری و مهم است و شما باید ساختار، فرایند‌ها، نیازمندی‌ها، اهداف، نحوه برنامه‌ریزی و نظارت‌های مختلف را که باعث تولید بهترین نرم‌افزار ممکن می‌شود، به خوبی بشناسید و بر آن‌ها تسلط کامل داشته باشید.
• فراگیری مهارت‌های تحلیل کسب و کار هم به شما کمک می‌کند تا بر روی نحوه بهبود مداوم محصولات و خدمات تمرکز داشته باشید و از این طریق نیاز‌های مشتریان، سازمان و سهام‌داران را به بهترین شکل ممکن پاسخ دهید.

چرا حضور اسکرام مستر حرفه‌ای در مدیریت پروژه چابک/اجایل اهمیت دارد؟

در مدیریت پروژه چابک/اجایل مسئولیت‌های سنگین مدیر پروژه بین 3 نقش اصلی تقسیم‌بندی می‌شود که یکی از آن‌ها اسکرام مستر است. اسکرام مستر یا رهبر اسکرام وظیفه موفقیت عملیات پروژه را برعهده دارد، برگزاری جلسات را تسهیل می‌کند، رسیدگی به اعضای تیم را انجام می‌دهد تا از مهیا بودن آنچه که برای انجام وظایف افراد لازم است، مطمئن شود و مراقبت اجرای پروژه در مسیر مطلوب باشد.

برای هر اسکرام مستر موفقی، رهبر خدمتگزار بودن (Servant Leadership) از اهمیت زیادی برخوردار است، یعنی به صورتی عمل کند که بودنش احساس نشود. در ابتدای پیاده‌سازی اسکرام، نقش اسکرام مستر پررنگ‌تر بوده و او مجبور است جلساتی را برگزار کند تا مطمئن شود که فرایند‌ها به درستی اجرا می‌شوند، اما در ادامه و بر اساس بلوغ تیم، نیاز به حضور کامل اسکرام مستر کم رنگ می‌شود.

در ابتدا حضور اسکرام مستر در پروژه‌های مختلف ممکن است تمام وقت او صرف آموزش چارچوب اسکرام به اعضای تیم شود، اما به مرور زمان و با آشنا شدن اعضای تیم با مراحل پروژه، کم، کم نیاز به راهنمایی و مربیگری او کمتر می‌شود. آن‌ها یاد می‌گیرند، چگونه برخی از جلسات خود را تسهیل کنند. اعضای تیم حتی می‌توانند نزدیک‌تر و به صورت مستقیم با صاحب محصول کار کنند. با این وجود، دو نقش اسکرام مستر و مالک محصول تکمیل‌کننده یکدیگر هستند.

یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای این نباید قبل از مشورت با تیم، به مالک محصول قول کار جدیدی بدهد و حتماً باید نظر تیم را هم در نظر بگیرید. او نباید از آزمایش چیز‌های جدید بترسد. به عنوان مثال، اسکرام مستر می‌تواند اسپرینت‌های 3 هفته را تست کند یا حتی مدل جدیدی از برگزاری جلسات روزانه را پیشنهاد دهد، در چابک هیچ چیز پایدار یا ثابت نیست.

اسکرام مستر باید مطمئن شود که افراد تیم و ذی‌نفعان یکدیگر را به عنوان یک تیم دونفره نگاه کنند. توجه به کار تیمی دو نفره (Pair-Programming) اسکرام مستر باید از تیم در مقابل دو موضوع محافظت کند:

• در مقابل انتظارات زیاد مالک محصول (Product Owner) و دیگران که در مدت محدود، خروجی‌های بسیاری را از تیم خواستار هستند، بایستد، چراکه اجرای این نوع درخواست‌ها باعث پایین آمدن کیفیت کار یا دور زدن استاندارد‌های توسط تیم می‌شود.
• او باید تیم را در برابر از خود راضی بودن محافظت کند و نگذارد تیم فکر کند که اکنون که کار به انتها رسیده، بهبود لازم نیست، بلکه همیشه نقطه بهبود وجود دارد.

گاهی اوقات ممکن است طرح‌ها و برنامه‌ها به نتیجه مطلوب و هدف مورد نظر نرسند و افراد تیم احساس شکست داشته باشند، در این وضعیت، اسکرام مستر باید به آن‌ها بیاموزد که واژه شکست را از ادبیات خود خارج کنند و به آن این اطمینان خاطر را بدهد که به نتیجه نرسیدن هرگز به معنای شکست کار نیست، بلکه تلاشی است که می‌توان آن را بهتر از قبل انجام داد. اسکرام مستر باید از اعضای تیم قدردانی کند، اما نه با دروغ و ریا. اعضای تیم به سرعت متوجه این نوع تعریف و تمجید مصنوعی و ساختگی می‌شوند، اما هر زمان کار نوآورانه یا درستی از سوی تیم انجام شد، اسکرام مستر باید از آن‌ها تعریف کند.

در مدیریت پروژه چابک/اجایل مسیر شغلی یک اسکرام مستر حرفه‌ای به صورت زیر است:

جالب است بدانید که بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی اتحادیه اسکرام درباره نقش‌ها و زمان‌های حضور اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای در پروژه‌های مختلف:

• اسکرام مستر در 37 درصد از شرکت‌ها به صورت هم‌زمان در چند پروژه فعالیت می‌کند.
• مدیران پروژه سنتی در 20 درصد از شرکت‌ها، وظایف خود را در نقش اسکرام مستر انجام می‌دهند.
• اسکرام مستر در 23 درصد از پروژه‌های مختلف به صورت حرفه‌ای و تخصصی فعالیت می‌کند.
• در حدود 20 درصد از پروژه‌ها علاوه بر اسکرام مستر مدیر پروژه هم حضور دارد.

بنابراین، اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای نقش مهمی در مدیریت پروژه‌های چابک دارد.

انواع گواهینامه برای تبدیل شدن به اسکرام مستر حرفه‌ای چیست؟

دو سازمان شناخته شده Scrum.org و Scrum Alliance گواهینامه‌ها و آموزش‌های مربوط به اسکرام را به متقاضیان ارائه می‌دهند که در این میان سازمان Scrum.org در سال 2009 میلادی به سازمان جهانی برای بهبود حرفه تحویل نرم‌افزار با کاهش فاصله بین کار، محصولات و وابستگی آن‌ها به یکدیگر تشکیل شد.

این سازمان گواهینامه اسکرام مستر حرفه‌ای را در سه سطح زیر به افراد واجد شرایط ارائه می‌دهد:

• سطح PSM I: افرادی که گواهینامه PSM I دریافت می‌کنند، بر اساس راهنمای اسکرام (Scrum Guide) رویکرد اسکرام و مفاهیم به کار‌گیری آن را به خوبی می‌شناسند. در آزمون سطح PSM I مواردی نظیر دانش ابتدایی داوطلب درباره راهنمای اسکرام، میزان درک او درباره ارزش‌های اسکرام و دانش او درباره ارکان اسکرام سنجیده می‌شود. این سطح حداقل مدرکی است که فرد متقاضی جایگاه شغلی اسکرام مستر باید آن را دریافت کند.
• سطح PSM II: افرادی که گواهینامه PSM II را دریافت می‌کنند، درک درستی از اصول زیربنایی اسکرام دارند و می‌توانند آن را در موقعیت‌های پیچیده و واقعی به کار بگیرند. آزمون سطح PSM II شامل کاربرد روش‌های مبتنی بر اسکرام، آگاهی از نحوه راهنمایی تیم توسعه‌دهنده، نحوه اجتناب از ضد الگو‌های اسکرام، نحوه تولید درست محصولات اسکرام و نحوه انجام مهم‌ترین فعالیت‌های اسکرام نظیر بازنگری اسپرینت و برگزاری جلسات استندآپ روزانه می‌شود.
• سطح PSM III: افرادی که گواهینامه PSM III درک عمیق‌تری از روش‌ها و کاربرد‌های اسکرام و ارزش‌های آن در تیم‌های پیچیده مختلف و موقعیت‌های سازمانی گوناگون دارند. آزمون سطح PSM III پیشرفته‌ترین مدرک است که علاوه بر اینکه نحوه استفاده از اسکرام در جهت حل مشکلات پیچیده تیم و مواجهه با شرایط سازمانی سخت توسط توسعه‌دهنده مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد، نحوه حل چالش‌ها از دیدگاه توسعه‌دهنده و مالک محصول اسکرام هم مورد بررسی قرار می‌گیرد. در حالی که آزمون‌های PSM سطح I و II به صورت چند گزینه‌ای مطرح می‌شوند، متقاضی در آزمون PSM در سطح III باید به صورت خلاصه و تشریحی به سؤالات پاسخ دهد.

تعداد اسکرام مستر‌های حرفه‌ای تأیید شده در هر سطح از آزمون PSM مشخص‌کننده دشواری تصاعدی این گواهینامه است.

به عنوان مثال، در سال 2022 میلادی در سطح PSM I بیش از 460000 اسکرام مستر حضور داشتند، اما در سطح PSM II تنها 18000 اسکرام مستر حرفه‌ای و در سطح PSM III بیش از 1000 نفر توانستند گواهینامه مربوط را دریافت کنند؛ بنابراین در صورتی که می‌خواهید از دیگران متمایز شوید، مطمئناً باید بتوانید گواهینامه آزمون سطح PSM III را دریافت کنید.

سؤالات امتحان PSM به چهار بخش کلی تقسیم‌بندی می‌شود که عبارت‌اند از:

• بخش اول فریم‌ورک اسکرام (Scrum Framework)؛ سؤالات آن مربوط به رویکرد اسکرام و مطابق با راهنمای اسکرام است.
• بخش دوم نظریه اسکرام (Scrum Theory)؛ سؤالات آن مربوط به درک روند تجربی، ارزش‌ها و اصول اسکرام است.
• بخش سوم تیم‌های خودسازمانده (Self-Organized Teams)؛ سؤالات آن مربوط به تفاوت بین تیم اسکرام و تیم توسعه سنتی است.
• بخش چهارم مربیگری و تسهیلگری (Coaching and Facilitation)؛ سؤالات آن درباره تفکر اجایل و تفاوت بین رفتار اسکرام مستر با مدیر پروژه سنتی است.

دوره اسکرام مستر حرفه‌ای برای چه افرادی مناسب است؟

اسکرام یک چارچوب چابک و پیشرو برای پیاده‌سازی پروژه‌های پیچیده است که از سوی سازمان‌های مطرح جهانی مورد استقبال گسترده قرار گرفته. اسکرام چابک با رویکرد سنتی مدیریت پروژه متفاوت است و به جای تمرکز بر روی راهنمایی، برنامه‌ریزی و هدایت پروژه بر روی رهبری و تسهیل نمودن مراحل پروژه تمرکز دارد. شرکت‌کنندگان در دوره اسکرام مستر حرفه‌ای فرا می‌گیرند که چگونه یک فرد متخصص در حوزه اسکرام باشند و چگونه یک پروژه و اعضای آن یا حتی یک سازمان را به صورت چابک/اجایل توسعه دهند. آن‌ها می‌آموزند که چطور مسئولیت اسکرام در سازمان به صورت مؤثر و کاربردی اجرا و پیاده‌سازی کند و اعضای تیم پروژه را در راستای تحقق اهدافشان رهبری کند.

دوره آموزشی اسکرام مستر حرفه‌ای با بهره‌مندی از مطالب آموزشی غنی و اساتید مجرب و بررسی مطالعات موردی موفق شرکت‌کنندگان در دوره را برای پیاده‌سازی اسکرام در سازمان خود آماده می‌سازد. متقاضیان در انتهای دوره با یادگیری مفاهیم پایه اسکرام مهارت و دانش کافی در این حوزه را کسب می‌کنند و قابلیت همکاری اثربخش در یک تیم چابک اسکرام را در نقش‌های مختلفی نظیر اسکرام مستر، مالک محصول یا عضو یک تیم اسکرام خواهند یافت. آن‌ها در دوره با تکنیک‌های خاص و اصول و قواعدی در راستای تحقق موفقیت در پروژه آشنا خواهند شد.

مخاطبان اصلی دوره اسکرام مستر حرفه‌ای شامل افراد زیر هستند:

• رهبران تیم
• مدیران پروژه
• تحلیلگران سیستم
• مدیران برنامه‌ریزی
• متخصصان اسکرام
• معماران نرم‌افزار
• مالکان محصول اسکرام
• توسعه‌دهندگان نرم‌افزار
• اعضای تیم اسکرام
• مدیران فناوری اطلاعات

برای قبولی در امتحان و مدرک PSM چه منابعی را مطالعه کنیم؟

برای اینکه بتوانید یک اسکرام مستر موفق و حرفه‌ای شوید، لازم است گواهینامه و مدرک PSM را دریافت کنید و دوره آموزشی اسکرام مستر را بگذرانید. در دوره اسکرام مستر حرفه‌ای شما با اصول چارچوب اسکرام، نقش‌های اسکرام مستر در تیم، قوانین و شرایط اسکرام برای پیاده‌سازی پروژه‌های مختلف آشنا می‌شوید. داشتن مدرک و گواهینامه PSM علاوه بر تجربه کاری در دنیای واقعی، اسکرام مستر را در موقعیتی قرار می‌دهد تا بتواند از حرفه خود در صنایع و سازمان‌های مختلف استفاده کند.

اگر برای تبدیل شدن به یک اسکرام مستر حرفه‌ای مقصد نهایی شما، اخذ گواهینامه و شرکت در آزمون PSM است، برای دریافت این مدرک باید حتماً دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی مربوطه را بگذرانید. برای اینکه بتوانید در امتحان و مدرک PSM موفق شوید و به گواهینامه اسکرام مستری دست پیدا کنید، لازم است ابتدا اطلاعات خود را در این حوزه افزایش دهید و سپس با تمرین، تجربه خود را در حوزه اسکرام زیاد کنید.

برای مطالعه منابع مختلفی وجود دارد که ممکن است برخی از آن‌ها به زبان انگلیسی باشد، پس نیاز است شما به این زبان هم تسلط داشته باشید، البته برای دریافت سطوح بالاتر گواهینامه اسکرام مستر حرفه‌ای سطح زبان انگلیسی شما باید بسیار بالا باشد، چراکه باید خود را در حوزه اسکرام به‌روز و آپدیت کنید و مسلماً بدون مهارت زبان انگلیسی این کار ممکن نیست.

اما به طور کلی منابع یادگیری امتحان و آزمون اسکرام مستر حرفه‌ای یا PSM شامل موارد زیر می‌شود:

• لغت نامه اسکرام
• اسکرام و اکس پی ساده شده
• جلد 1 و 2 اصول و روش کاربردی اسکرام
• The Scrum Guide
• Agile Project Management with Scrum
• The Scrum Master Training Manual
• Essential Scrum: A Practical Guide to the Most Popular Agile Process
• Scrum Insights for Practitioners
• Agile Project Management with Kanban

دریافت مدرک اسکرام مستر حرفه‌ای به شما کمک می‌کند تا بتوانید فرصت‌های شغلی بیشتری را به دست‌آورید، به خصوص که امروزه در روش مدیریت چابک/اجایل تیم‌های پروژه از اسکرام به عنوان روشی کاربردی و مؤثر استفاده می‌شود و بازار کار مناسبی برای افرادی خواهد بود که با مفهوم اسکرام به طور کامل آشنا هستند.

برای شرکت در دوره آموزشی اسکرام مستر حرفه‌ای به کدام مرکز معتبر مراجعه کنیم؟

در صورتی که می‌خواهید در دوره اسکرام مستر حرفه‌ای شرکت کنید و به دنبال یک مرکز معتبر می‌گردید، ما به شما آکادمی فرتیک را پیشنهاد می‌کنیم که یکی از مراکز معتبر به منظور گذراندن دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی اسکرام مستر به صورت حرفه‌ای است.

با توجه به اینکه در سطح جهانی گواهینامه PSM جزء مدارک بین‌المللی شناخته شده و مطرح به شمار می‌آید، شما می‌توانید با دریافت آن، ارزش و اعتبار خود را برای پذیرفتن نقش اسکرام مستری در شرکت‌ها و سازمان‌های معتبر بالا ببرید؛ بنابراین اگر تصمیم دارید علاوه بر یادگیری مفاهیم اجایل و اسکرام، خود را برای قبولی در آزمون PSM آماده کنید، آکادمی فرتیک از ابتدا تا انتهای مسیر در کنار شماست تا به این هدف برسید.

در دوره اسکرام مستر حرفه‌ای این مجموعه مفاهیم زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

• یادگیری چارچوب اسکرام
• نقش‌ها، رویداد‌ها و مصنوعات رویکرد اسکرام
• مدیریت تیم پروژه در اسکرام
• نحوه اجرا و پیاده‌سازی مدل اسکرام در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف
• بررسی وظایف و مسئولیت‌های اسکرام مستر حرفه‌ای
• آشنایی با نقش اسکرام مستر و تفاوت آن با نقش مدیر پروژه
• دسترسی به محتوا‌های آموزشی مرتبط با امتحان PSM به صورت آنلاین (شامل تست‌ها، جزوات، تمرینات و آزمون‌های مشابه)

مزایای دوره اسکرام مستر حرفه‌ای در آکادمی فرتیک به صورت زیر است:

• دوره‌های آموزشی به صورت کاملاً عملی برگزار می‌شود.
• مدرک معتبر دوره آموزشی به شرکت‌کنندگان ارائه می‌شود.
• تست‌های شبیه‌سازی آزمون قبل از شرکت در امتحان PSM بررسی و ارزیابی می‌شود.

در صورتی که تمایل به شرکت در دوره آموزشی اسکرام مستر حرفه‌ای آکادمی فرتیک دارید، می‌توانید با کارشناسان باتجربه و متخصص این مجموعه در ارتباط باشید و از آن‌ها راهنمایی و مشورت بگیرید.

منابع:

• https://www.techtarget.com/whatis/definition/scrum-master
• https://www.atlassian.com/agile/scrum/scrum-master
• https://www.projectmanager.com/blog/what-is-a-scrum-master-everything-you-need
• https://www.techtarget.com/searchsoftwarequality/tip/Why-essential-Scrum-Master-skills-are-elementary
• https://www.simplilearn.com/scrum-master-roles-responsibilities-qualities-article
• https://www.theserverside.com/blog/Coffee-Talk-Java-News-Stories-and-Opinions/best-Scrum-Master-certification-exams-professional
• https://www.theserverside.com/blog/Coffee-Talk-Java-News-Stories-and-Opinions

این مطالب را هم حتما بخوانید

آشنایی کامل با مدیریت پروژه چابک همه چیز در مورد تفکر  انتقادی معرفی کامل جایزه ملی مدیریت پروژه (PEB) مهارت حل مسئله چه کمکی به ما می‌کند؟